ทำไม ต้องกรองน้ำด้วย? (ก็ไหงบอกว่า "น้ำประปาดื่มได้" ไง) เรื่องคุณภาพของน้ำที่ผลิตจากการประปานั้นไว้ใจได้แน่ แต่ที่ไม่น่าไว้ใจก็คือ ท่อน้ำและอุปกรณ์ต่างๆ ระหว่างทางที่นำน้ำเข้ามาในบ้านเรา ซึ่งอาจผุกร่อนหรือแตกรั่ว จนน้ำโดนปนเปื้อน ทั้งนี้สิ่งไม่พึงประสงค์อาจแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ได้แก่ หนึ่ง - สิ่งไม่มีชีวิต เช่น อนุภาคดิน เม็ดทราย เศษตะกอน โลหะหนัก และสารเคมีต่างๆ และสอง - สิ่งมีชีวิต ซึ่งมีสามแบบย่อย เรียงจากขนาดใหญ่ไปหาเล็ก ได้แก่ ซีสต์ แบคทีเรีย และไวรัส
เนื่องจาก สิ่งไม่พึงประสงค์เหล่านี้มีขนาดเล็กมาก จึงต้องใช้หน่วยวัดที่เหมาะสม คือ ไมครอน (micron) หรือไมโครเมตร (micrometer) โดยที่
1 ไมครอน = หนึ่งในล้านส่วนของเมตร = 0.001 มิลลิเมตร = 1,000 นาโนเมตร
ถ้า คุณตัดเส้นผม (หรือกระตุกหนวดแมว) ออกมา 1 เส้น แล้วใช้กล้องส่องขยายหน้าตัด ก็จะพบว่า เส้นผมของคนและหนวดแมวมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.1 มิลลิเมตร = 100 ไมครอน (น่าจำตัวเลขนี้ไว้อ้างอิง) ซึ่งบ่อยครั้งจะเขียนว่า 100 mm (หรือ 100 m) เจ้าตัวอักษรกรีก m นี่อ่านว่า มิว (mu) คล้ายๆ ชื่อ หมิว-ลลิตา
แล้ว สิ่งไม่พึงประสงค์ต่างๆ ที่ว่ามานั้นมีขนาดสักกี่ไมครอนกัน? เม็ดทรายที่เล็กละเอียดมีขนาดพอๆ กับเส้นผมคือ 100 ไมครอน ส่วนสิ่งมีชีวิตที่ว่ามานั้นล้วนแล้วแต่เล็กกว่าเส้นผมทั้งสิ้น
สำหรับ ซีสต์เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวที่มีเปลือกแข็งหุ้ม มีขนาดอยู่ในช่วงประมาณ 2 ถึง 15 ไมครอน ตัวยอดฮิต เช่น Giardia lambia (ทำให้ท้องร่วง คลื่นเหียน และเป็นตะคริวได้) มีขนาดประมาณ 5 ถึง 14 ไมครอน และ Cryptosporidium parvum (ทำให้เป็นไข้ ท้องไส้ปั่นป่วน จนถึงท้องร่วงได้) มีขนาดประมาณ 4 ถึง 6 ไมครอน (ดูภาพเปรียบเทียบกับเส้นผม) น่ารู้ไว้ว่า ซีสต์สามารถทนรังสี UV ได้ดีมาก ส่วน Cryptosporidium parvum ก็ยังทนต่อสารเคมีเช่น คลอรีน และไอโอดีนซึ่งใช้บำบัดน้ำในบางกรณีอีกด้วย โชคยังดีที่พวกนี้ตัวโต จึงกรองแยกออกจากน้ำได้ไม่ยากนัก
แบคทีเรียมีขนาดประมาณ 0.2 ถึง 10 ไมครอน (เล็กกว่าซีสต์โดยภาพรวม) ส่วนไวรัสนั้นหายห่วง เพราะเล็กจิ๋วเพียง 0.004 ถึง 0.1 ไมครอน (เท่ากับ 4 ถึง 100 นาโนเมตร) ทำให้ไม่ปรากฏในภาพที่ให้ไว้
ตัวอย่างเช่น ไส้กรองแบบ GAC (Granular Activated Carbon) ซึ่งมีขนาดรูพรุนโดยเฉลี่ยประมาณ 40 ไมครอน จะกรองได้อย่างเก่งก็แค่เศษหินดินทรายเท่านั้น โดยจะปล่อยให้สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กทั้งหมดนี้หลุดรอดไปได้ (แต่อาจถูกดักจับด้วยไส้กรองชนิดอื่น หรือถูกฆ่าหรือทำให้หมดสภาพด้วยแสง UV อีกทีในระบบกรองน้ำที่มีส่วนประกอบซับซ้อน) ส่วนไส้กรองรูพรุนขนาด 0.3 ไมครอน ก็แสดงว่า สามารถดักจับอนุภาคหรือสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่กว่า 0.3 ไมครอน เอาไว้ได้ เป็นต้น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น